نکاتی درباره ی آیه #۹۰سوره نساء

گروهی که نه با مسلمانان بودند و نه علیه آن ها  :
در شان نزول این آیه از امام صادق (ع) روایت شده است: "این آیه درباره ی قبیله ی بنی مدلج نازل شد.چون این قبیله نزد پیامبر (ص) آمدند و عرضه داشتند: سینه ی ما تنگی می کند که شهادت دهیم تو پیامبر خدایی.ما آمده ایم اعلام کنیم که نه با شما هستیم و نه علیه شما؛با قوم خود همکاری می کنیم."
راوی حدیث می گوید: پرسیدم:  سرانجام پیامبر (ص) با آن ها چه کرد؟
فرمود:" آن ها را به حال خود رها کرد تا به کار مشرکان عرب برسد و پس از آن ایشان را دعوت کند؛آن گاه اگر اسلام را پذیرفتند که هیچ.و گرنه با آن ها بجنگد."۲

 ۲-المیزان، ج۵،ص ۲۹

نکاتی درباره ی آیه #۹۴سوره نساء

به کسی که اظهار اسلام می کند، نگویید مسلمان نیستی:

در روایات می خوانیم که پیامبر (ص ) جمعیتی را به سرکردگی "اسامة بن زید" به طرف روستاهای یهودی نشینی که در ناحیه ی فدک قرار داشت ،فرستاد تا آنان را به اسلام دعوت کنند.در یکی از آن روستاها،مردی به نام مرداس زندگی می کرد.
او هنگامی که شنید جمعیتی از طرف پیامبر (ص) آمده اند،خانواده و اموال خود را جمع کرد و در ناحیه ی کوهستانی آن منطقه جای داد و خود در حالی که می گفت " اشهد ان لا اله الا الله و اشهد انّ محمداً رسول الله ".به طرف اسامه آمد.
همین که نزدیک اسامه رسید ،اسامه با این که شهادتین او را می شنید ،ضربتی بر او زد و او را کشت.او پس از بازگشت، جریان را به پیامبر (ص) عرض کرد .
حضرت فرمود:" مردی را کشتی که شهادتین را بر زبان جاری می کرد؟"
اسامه گفت: او از ترس کشته شدن ،شهادتین را گفت .
پیامبر فرمود: "تو از دل او پرده بر نداشتی (تا از باطن او آگاه شوی) و آن چه را به زبان گفت،نپذیرفتی و از باطن نفس او آگاه نبودی ."
هنگامی که اسامه این سخن را شنید ،سوگند خورد که دیگر هیچ کس از گویندگان شهادتین را نکشد و به همین بهانه ،در جنگ های امان علی (ع) با فرقه های طغیانگری که نام مسلمان را بر خود گذاشته بودند ،شرکت نکرد و نافرمانی کرد.۴

 ۴-المیزان،ج ۵،ص ۴۶

نکاتی درباره ی آیه ۹۸سوره نساء

#مستضعفان دروغین و حقیقی:

خداوند در آیه ی پیش و این آیه، مستضعفان را به دو گروه دروغین و حقیقی تقسیم کرده است.گروه #یکم که در آیه ۹۷ به آنان اشاره شده، گروهی هستند که با اختیار خودشان در سرزمین کفر و شرک ماندند و به سبب فشار مشرکان نتوانستند به وظایف دینی خود عمل کنند.به همین جهت، فرشتگان عذر آن ها را نپذیرفته، به آن ها می گویند:  چرا هجرت نکردید؟ !
اما گروه #دوم -که این آیه به آن ها اشاره دارد -گروهی هستند که به دلایل گوناگونی -مانند: بیماری،نقص بدنی،فقر مالی،و ...-قدرت مهاجرت را نداشتند یا کسانی هستند که اصلا ندای دین حق به گوش آن ها نرسیده است و از آن هیچ اطلاعی ندارند و در عین حال اگر در شرایط ایمان آوردن قرار می گرفتند،ایمان می آوردندو لجاجت به خرج نمی دادند.
خداوند در آیه ی بعد می فرماید که گروه دوم در معرض بخشایش الهی اند.
در روایتی آمده است که شخصی از امام کاظم (ع) درباره ی مستضعف سوال می کند.ایشان در پاسخ می فرماید: " #مستضعف کسی است که حجت خدا به اونرسیده باشد و آرا، و عقاید مختلف را تشخیص ندهد؛ اما اگر فهم کسی به این مقدار باشد که بتواند حق و باطل را از هم جدا کند ،دیگر نمی توان به او مستضعف گفت ."
با این توضیح روشن می شود که مستضعفان حقیقی هم به دو گروه تقسیم می شوند:گروه یکم، مستضعفانی که دین حق را می دانندو می شناسند ؛اما توانایی خروج از محیط کفر را ندارند و از روی بیچارگی نمی توانند به وظایف دینی شان عمل کنند و گروه دوم، کسانی که ندای دین حق به گوششان نرسیده و اگر می رسید، قبول می کردند .
پس اگر کسی بتواند از محیط کفر و گناه خارج شود یا بتواند معارف دینی را کسب کند و به اختیار خود اهمال و سستی کند،هیچ عذری نزد خدا نخواهد داشت. "۳

 ۳-نمونه،ج ۴،ص۹۰

نکاتی درباره ی آیه #۱۰۲سوره نساء

#نماز خوف:

در این آیه درباره ی کیفیت نماز #خوف توضیح زیادی به چشم نمی خورد و این روش قرآن است که کلیات را بیان و شرح آن را به سنت واگذار می کند.
طریقه ی نماز خوف، چنان که از سنت استفاده می شود، این گونه است که نماز های #چهار رکعتی به #دو رکعت تبدیل می شود.
گروه یکم، یک رکعت را با امام می خوانند و امام پس از اتمام رکعت یکم توقف می کند.گروه نخست رکعت دوم را به تنهایی می خوانند و به جبهه جنگ باز می گردند.سپس گروه دوم، جای آن ها را می گیرد و یک رکعت نماز خود را با امام و رکعت دوم را به طور فرادا می خوانند(درباره ی کیفیت نماز خوف نظرهای دیگری نیز هست؛اما آن چه گفتیم، مشهورترین نظز است).از این آیه،این موارد استفاده می شود:
1 نماز در هیچ شرایطی حتی در حالت خوف ومیدان جنگ تعطیل نمی شود.
2 در اهمیت نماز جماعت همین بس که در جبهه جنگ و در برابر دشمن نیز باید بدان همت کرد.
3 رزمنده در هیچ حالی نباید از وسایل وابزار جنگی خود غافل و دور باشد.

 ۱-نمونه،ج ۴،ص ۱۰۳


نکاتی درباره ی آیه ۱۰۶ سوره نساء

دستور استغفار به #پیامبر (ص) :

علامه طباطبایی در این باره می گوید که به ظاهر مراد از استغفار در اینجا،این است که پیامبر( ص) از خدا بخواهد که امکان پایمال کردن حقوق دیگران و میل به هوای نفس را که در طبع آدمی نهفته است،در وجود او از بین ببرد و او را مشمول آمرزش خود قرار دهد؛
نه آن که پیامبر (ص) مرتکب گناه شده است و از آن استغفار می کند؛
بلکه در مقام #دفع است؛
یعنی از خدا می خواهد که امکان لغزش و میل به هوای نفس را از او بگیرد.
بنابراین، معنای آیه این است که طرفدار خائنان مباش و به آنان میل مکن و از خدا بخواه که تو را بر این کار موفق بدارد و میل به دفاع از خیانت خائنان و تسلط هوای نفس را از دل و جان تو برطرف کند.۱

 ۱-تفسیرموضوعی،ج۲،ص۲۸۴

نکاتی درباره ی #آیه ۱۱۶ سوره نساء

امکان #بخشش همه گناهان  جز شرک:

عبارت این آیه با اندکی تفاوت در آیه ۴۸ همین سوره تکرار شده است.این آیه از آیاتی است که افراد موحد و یکتاپرست را به لطف و رحمت پروردگار دلگرم می کند ؛زیرا در آن امکان بخشش هر گناهی غیر از #شرک بیان شده است.
از امام علی (ع)روایت شده است: "هیچ آیه ای نزد من امید بخش تر از این آیه نیست."
به گفته ی ابن عباس ،"این آیه برای مومنان بهتر است از آن چه خورشید بر آن می تابد "؛زیرا افراد بسیاری هستند که مرتکب گناهان بزرگی می شوند و برای همیشه از رحمت و آمرزش الهی مأیوس می گردند و همان سبب می گردد که در باقیمانده عمر خود ،راه گناه و خطا را با همان شدت بپیمایند.
ولی امید به آمرزش و عفو خداوند ،وسیله موثری در بازداشتن آن ها از گناه و طغیان است .البته روشن است که منظور از آمرزش در این آیه ،آمرزش بی قید و شرط نیست؛بلکه افرادی را شامل می شود که نوعی شایستگی از خود نشان دهند.باید بدانیم که مشیت و خواست الهی ،همراه حکمت اوست و بی شک حکمت الهی اقتضا نمی کند که کسی را بدون شایستگی مورد عفو قرار دهد .
نکته شایان توجه این که این آیه ،ارتباطی با #توبه ندارد ؛
زیرا توبه و بازگشت از گناه ،همه ی گناهان حتی شرک را می شوید؛بلکه منظور از آن ،امکان شمول عفو الهی درمورد کسانی است که توفیق توبه نیافته اند؛یعنی قبل از آن که از کرده های خود پشیمان شوند یا بعد از پشیمانی و قبل از جبران اعمال بد خویش ،از دنیا بروند.۲

۲ -نمونه،ج۳،ص ۴۵۳

نکاتی درباره ی #آیه۱۲۳ سوره نساء

امتیازات واقعی و دروغین:

در ذیل این آیه نقل شده که مسلمانان واهل کتاب هر کدام بر دیگری افتخار می کردند.اهل کتاب می گفتند:پیامبر ما قبل از پیامبر شما بوده و کتاب ما از کتاب شما سابقه دار تر است.در مقابل،مسلمانان می گفتند:پیامبر ما،خاتم پیامبران و کتابش آخرین و کاملترین کتب آسمانی است و بنابر این ما بر شما امتیاز داریم.این آیه و آیه ی بعد اما بیان کرد که ارزش وجودی اشخاص  و پاداش و کیفر آن ها هیچ گونه ربطی به ادعاها و آرزوهای آن ها ندارد؛بلکه تنها به ایمان و عمل  صالح بستگی دارد.این اصلی ثابت و سنتی تغییر ناپذیر است که تمام ملت ها در برابر آن یکسان اند.
آری قرآن همه ی وابستگی های ادعایی و خیالی و اجتماعی و نژادی و مانند آن به یک مذهب را به به تنهایی بی فایده می شمرد و اساس را ایمان به مبانی آن مکتب و عمل به برنامه های آن معرفی می کند.
نقل شده که پیش از نزول این آیه، بعضی از مسلمانان چنان در وحشت فرو رفتند که از ترس به گریه افتادن ؛زیرا  می دانستند که انسان خطا کار است و گاهی ممکن است گناهی از او سر زند؛اگر بنا باشد هیچ گونه عفو و بخششی در کار نباشد و انسان کیفر همه ی اعمال بد خود را ببیند،کا بسیار مشکل است.
از این رو به پیامبر (ص) عرض کردند که این آیه چیزی برای ما باقی نگذارده است.
#پیامبر (ص) فرمود:"قسم به آن کس که جانم به دست اوست،مطلب همان است که در این آیه نازل شده: ولی بشارتی به شما بدهم که موجب نزدیکی شما به خدا و تشویق به انجام کارهای نیک می گردد:مصایبی که به شما می رسد،کفاره ی گناهان شماست؛ حتی #خاری که در پای شما می خلد."۱

 ۱-نمونه،ج ۴،ص۱۴۰

نکاتی درباره ی #آیه۱۲۹ سوره #نساء

ابراز محبت #یکسان به همه ی همسران ممکن #نیست :

درباره ی این بخش از آیه که می فرماید " شما #هرگز نمی توانید در میان زنان،عدالت برقرار کنید"،امام صادق (ع) فرمود: "یعنی (#عدالت) در میل و محبت درونی."
در روایات دیگر نیز تصریح شده است که این آیه #منافاتی با جواز تعدد زوجات ندارد؛بلکه به این واقعیت اشاره می کند که امکان #ندارد مردی #تمام همسرانش را به #یک اندازه دوست داشته باشد.بلافاصله هم دستور می دهد که این #واقعیت نباید باعث #ظلم و بی توجهی به همسر یا همسران دیگر شود .۵
در روایات اسلامی ،مطالبی درباره ی رعایت عدالت در میان همسران نقل شده که عظمت این قانون را مشخص می کند؛
از جمله این که #علی (ع) در آن روزی که متعلق به یکی از دو همسرش بود ،حتی وضوی خود را در خانه ی دیگری نمی گرفت.۶
همچنین از #پیامبر اسلام (ص) روایت شده است: "هرکس دو زن داشته باشد و در میان آن دو از لحاظ #بودن در نزد آن ها و #تقسیم مال به عدالت رفتار نکند،در روز قیامت در حالی محشور خواهد شد که یک طرف بدن خود را به زمین می کشد تا سرانجام داخل آتش شود ."۷

 ۵-المیزان،ج۵،ص ۱۰۸
 ۶-نمونه،ج ۴،ص۱۵۳
 ۷-وسائل الشیعه،ج ۲۱،ص۳۴۲

نکاتی درباره ی #آیه۱۴۰ سوره نساء

#نهی از شرکت در مجلس #گناه:

مفسران گفته اند که منظور از این جمله که می فرماید "خداوند در قرآن (این حکم را) بر شما فرستاده"،آیه ۶۸ سوره #انعام است که خطاب به پیامبر (ص) و در واقع به همه ی مومنان می فرماید :"هرگاه کسانی را دیدی که آیات ما را استهزا می کنند ،از آن ها روی بگردان تا به سخن دیگری بپردازند و اگر شیطان از یاد تو ببرد ،هرگز پس از به یاد آمدن ،با این جمعیت ستمکار منشین ."
از این آیه چند نکته فهمیده می شود :

۱-شرکت در مجلس گناه،به منزله ی ارتکاب گناه است ؛اگرچه شرکت کننده #ساکت باشد؛زیرا این گونه سکوت ها نوعی #رضایت و امضای #عملی است  .

۲-اگر نمی توان از مجلس گناه جلوگیری کرد ،حداقل باید آن را #ترک کرد.

۳-نشست و برخاست با کافران و گنهکاران و حضور در مجالس آن ها،نشانه ی روح #نفاق است ؛چرا که یک مسلمان واقعی هرگز نمی تواند در مجلسی شرکت کند که در آن به آیات و احکام الهی توهین می شود و هیچ اعتراضی نکند ،یا لااقل نارضایتی خود را با ترک آن آشکار نسازد.۴

 ۴-نمونه،ج ۴،ص۱۷۲

نکاتی  درباره ی #آیه۱۴۱ سوره نساء

خداوند #هرگز کافران را بر مومنان تسلطی نداده است:

برخی از مفسران گفته اند که از این جمله استفاده می شود که #کافران نه تنها از نظر منطق، بلکه از نظر نظامی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و ...بر افراد #باایمان چیره نخواهد شد و اگر پیروزی آن ها را بر مسلمانان در میدان های گوناگون با چشم خود می بینیم،به خاطر این است که بسیاری از مسلمانان، مومنان #واقعی نیستند و راه  و رسم ایمان و وظایف و مسئولیت ها و رسالت های خویش را به کلی فراموش کرده اند.
نه خبری از #اتحاد و #اخوت اسلامی در میان آنان است ونه #جهاد را به معنای واقعی کلمه انجام می دهند  و نه #علم و آگاهی لازم را -که اسلام کسب آن را از لحظه ی تولد تا لحظه ی مرگ بر همه لازم شمرده است -دارند.۱

 ۱-نمونه،ج ۴،ص ۱۷۵

نکاتی درباره ی #آیه۱۴۸سوره نساء

یکی از موارد جواز #غیبت:

مفسران در ذیل این آیه گفته اند: استثنایی که خداوند در این آیه فرموده -یعنی به کسی که به او ستم شده، اجازه داده که بدی های ستمگر را اظهار کند-به این معنی نیست که مظلوم اجازه دارد #تمام بدی های ظالم را به هر نحو اعلام کند و به قول معروف ،هرچه از دهانش درامد،به او بگوید؛
بلکه به این معناست که کسی که به او ظلم شده ،اجازه دارد در همان #مورد خاص سکوت نکند و برای گرفتن حقش، بدی و ظلم ظالم را با صدای بلند آشکار کند و صفات بد او را که با ظلم او #ارتباط دارد،به زبان آورد.۱
مفسران و فقها از این آیه استفاده کرده اند که یکی از موارد جواز غیبت، #دادخواهی و اعلام #مظلومیت است.۲

 ۱-المیزان،ج۵،ص ۱۲۵
 ۲-اطیب البیان،ج۴،ص۲۵۳

نکاتی درباره #آیه۱۵۷ سوره #نساء

رد به #صلیب کشیده شدن حضرت عیسی (ع)  :

در این آیه، عقیده ی به #صلیب کشیده شدن حضرت عیسی (ع) و #کشته شدن او به شدت رد شده است.دلایل متعدد تاریخی نیز حاکی از این است که مصلوب و مقتول شدن مسیح (ع) قطعیت ندارد و طبق مدارک مسیحیان، امکان اشتباه بسیار بالا بوده است.
برخی از دلایل اینهاست:

1-اناجیل چهارگانه ی کنونی را که به مصلوب شدن عیسی (ع) گواهی می دهند، سال ها بعد از مسیح (ع) ،شاگردان یا شاگردان شاگردان او نوشته و این سخنی است که مورخان مسیحی به آن معترفاند.

۲-طبق گفته ی اناجیل، شاگردان مسیح (ع)به هنگام حمله ی دشمنان به او فرار کردند. بنابر این، مصلوب شدن عیسی (ع) را از شایعاتی برگرفتند که بین مردم رواج داشت.

۳-عامل دیگر که اشتباه شدن عیسی (ع) با شخص دیگر را امکان پذیر می کند،این است که کسانی که برای دستگیر کردن حضرت عیسی (ع) به باغ "جستیمانی"در خارج شهر رفته بودند،گروهی از لشکریان #رومی بودند که در اردوگاه ها مشغول وظایف لشکری بودند.این گروه، نه یهودیان را می شناختند و نه آداب و رسوم آن ها را می دانستند و نه شاگردان عیسی (ع) را از استادشان تشخیص می دادند.
دلایل دیگری نیز امکان اشتباه را تایید می کند.
#روایات اسلامی نیز می گویند که خداوند صورت شخص دیگری را مانند مسیح (ع) کرد و این باعث شد که او را بگیرند و به جای عیسی (ع) به قتل برسانند.به هرحال از قرآن کریم  و ایات استفاده می شود که حضرت عیسی (ع) از دنیا #نرفته و خداوند او را از زمین بالا برده است؛
اما کیفیت این عروج و چگونگی زندگی ایشان بر ما پوشیده است.۲

 ۲-نمونه،ج ۴،ص ۲۰۱ و المیزان، ج ۵،ص ۱۲۴

نکاتی درباره ی #آیه۱۶۴ سوره #نساء

نمونه ای از سخن گفتن خدا با #موسی (ع) :

قرآن در موارد متعددی به سخن گفتن #خداوند با حضرت #موسی (ع) اشاره کرده و گوشه هایی از آن را بیان کرده است.
در روایات اسلامی نیز موارد زیادی نقل شده است.
در روایتی از #امیرالمؤمنین علی (ع) آمده است که خدا به موسی (ع) فرمود:
" #چهار سفارش به تو دارم: در رعایت آن ها بکوش.

#نخست این که تا وقتی گناهان خود را بخشوده ندیده ای ،به عیوب دیگران مپرداز.

#دوم،تا گنج های مرا پایان یافته ندیده ای، برای روزی ات غمناک مباش.

#سوم،تا حکومت من را از بین رفتنی ندیده ای،به دیگران جز من امید مبند.

#چهارم،تا شیطان را مرده ندیده ای ،از مکر و فریب و نقشه های او ایمن مباش." ۴

 ۴-نمونه،ج ۱۸،ص ۱۸۲

نکاتی درباره ی #آیه۱۷۱ سوره نساء

#غلو:

غلو درباره ی پیشوایان، یکی از مهم ترین سرچشمه های #انحراف در ادیان آسمانی بوده است.از آن رو که انسان به خود علاقه دارد،میل دارد که رهبران و پیشوایان خویش را هم بیش از آن چه هستند،بزرگ نشان دهد تا بر عظمت خود افزوده باشد.گاهی نیز این تصور که غلو درباره ی پیشوایان، نشانه ی ایمان به آنان  و عشق و علاقه به آن هاست،سبب گام نهادن در این ورطه ی هولناک می شود.
غلو همواره این عیب بزرگ را همراه دارد که ریشه ی اصلی مذهب،یعنی  خداپرستی و توحید را خراب می کند.به همین جهت اسلام درباره ی #غلات(غلو کننده ها)  سخت گیری شدیدی کرده و در کتب عقاید و فقه،غلات از بدترین کفار معرفی شده اند.۱
از امام #علی (ع) نقل شده است:"در رابطه با من ،دو کس به هلاکت می رسد؛آن که در دوستی من اغراق کند و آن که در دشمنی من از حد تجاوز کند."۲
در روایات دیگری آمده است که حضرت علی (ع) به مردی که در ستایش او افراط می کرد و امام می دانست که دلش با زبانش یکی نیست،چنین فرمود:"من از آن چه می گویی،پایین تر و از آن چه در دل داری ،برترم."۳

 ۱-نمونه،ج۴،ص۲۲۱
 ۲-نهج البلاغه،حکمت ۱۱۷
 ۳-نهج البلاغه،حکمت ۸۳

برگرفته از قرآن حکیم،تفسیر آیت الله مکارم شیرازی

استفاده از این مطلب کانال تنها با ذکر نام وب ما مجاز میباشد..